Tilefni þykir til að vekja athygli sveitarstjórnamanna og kjörstjórna á grein í Kjarnanum eftir Þorkel Helgason þar sem fjallað er um áhrif nýrra kosningalaga á talningu í sveitarstjórnarkosningum.
Fram til þessa hefur verið svo til útilokað að útstrikanir/breytt röðun kjósenda á frambjóðendum þess lista sem þeir greiða atkvæði hafi áhrif á röð aðalmanna í sveitarstjórnum. Á því verður umtalsverð breyting frá og með næstu kosningum.
Líkt og Þorkell bendir á í grein sinni er einn meginkostur nýju laganna sá að öll ákvæði um kosningar – til Alþingis, til sveitarstjórna og kjör forseta Íslands – ásamt ákvæðum um þjóðaratkvæðagreiðslur eru færð í einn lagabálk. Það hefur m.a. það í för með sér að áhrif kjósenda í sveitarstjórnarkosningum til að breyta röð frambjóðanda með útstrikunum eða umröðun aukast verulega. Nýmælið kemur ekki beinlínis fram í lögunum og hefur því væntanlega farið fram hjá mörgum. Í grein Þorkels eru samantekin áhrif breytinganna sett fram með eftirfarandi hætti:
Það fer eftir því hversu mörg sæti listinn fær hve marga kjósendur þarf til að ná að víxla röð þessara tveggja:
- Sé þetta listi sem fær aðeins eitt sæti og vilji kjósendur listans koma B, sem skipar varamannssæti listans, upp fyrir þann efsta, A, þarf fjórðungur (25%) þeirra að beita þessum brögðum; og meira ef aðrir kjósendur koma með mótleik!
- Fái listinn tvo menn kjörna og vilji aðgerðarhópurinn lyfta B upp fyrir A þarf hópurinn að vera skipaður fimmtungi (20%) kjósenda.
- Hafi listinn fengið þrjá menn kjörna þarf 14,3% til, en 11,1% hafi listinn hlotið fjögur sæti o.s.frv.
Lögð verður áhersla á að kynna þessar breytingar fyrir sveitarstjórnum og kjörstjórnum, tímanlega fyrir sveitarstjórnarkosningarnar í maí.